تلاش برای فهم مسئله دینی با رویکردهای فرهنگی، تاریخی و انسانی
"تصویر قدس بین تورات و قرآن.. در سایه متون"، کتابی است از پژوهشگر و استاد دانشگاه بوبکر المبارکی که اخیرا توسط مرکز کتابهای تخصصی اطرش به چاپ رسیده و آنگونه که نویسنده در مراسم رونمایی از این کتاب در مرکز اتحادیه ملی روزنامهنگاران تونس بیان داشت، این اثر، تلاشی برای فهم مسئلهای است که از بنیان، دینی اما دارای رویکردهای فرهنگی، تاریخی و انسانی است.
المبارکی در گفتگویی که راجع به این کتاب انجام داد، گفت که از تألیف آن، سالها گذشته است اما انتشار آن در این روزها با تراکم رخدادهایی همزمان شده است که همه آنها به مسئله فلسطین مربوط میشوند و خاطر نشان کرد که در کتابش، به مواردی پرداخته است که در تورات و قرآن راجع به "قدس" گفته شده است.
وی درباره انتخاب تورات و قرآن برای بررسی تصویر قدس، به این نکته توجه داد که حجم مطالب موجود در متن قرآن و تورات، عملا به اهمیت این مکان اشاره دارد، به این دلیل که انبیاء از آن گذشتند. نویسنده خاطر نشان کرد: تنها این نیست، بلکه دادههای دیگری به فراوانی در اسفار پنجگانه تورات و در قرآن وجود دارد که قدس و جایگاه نمادین دینی و حضور تاریخی آن را به عنوان سرزمین اسراء و معراج پاس میدارد.
این کتاب بنا به گفته نویسندهاش، آغازگر یک بحث علمی به دور از واقعیت کشورها و جامعه بینالمللی است که میخواهد با پیاده کردن راهکار "دو کشور"، به این کشمکش پایان دهد. این کتاب، یک کتاب تبلیغاتی نیست، بلکه یک اثر علمی و فرهنگی است که برای خوانندهاش مفید است، زیرا بسیاری از مردم توجه جدی به مسئله فلسطین دارند اما دانش آنها از این موضوع و جایگاه تاریخی قدس و فلسطین ضعیف است.
گذری در کتاب..
مقدمه این کتاب را نویسنده و پژوهشگر فلسطینی ، هانی مبارک نوشت که بیان داشت مطالب این کتاب در راستای احیای مسئله فلسطین گام بر میدارد که به دلیل نقضهای بزرگی که در مفهوم امنیت ملی صورت گرفته، در سالهای اخیر کمرنگ شده است، به طوری که برخی طرحهای سیاسی و فرهنگی موفق شدند تا این مفهوم را تغییر دهند و جای "اسرائیل" به عنوان دشمن ملی امت اسلامی را با یک دشمن دیگر عوض کنند.
به گفته مبارک، این کتاب در شرایط فوق العادهای منتشر شده است که عنصر تصادف در آن نقش آفرینی کرد. زیرا انتشار این کتاب با جنگ مهمی همزمان شد که هم اکنون در فلسطین در جریان است که از حدود 4 هفته پیش آغاز گشت و هنوز ادامه دارد. نکته قابل توجه آن است که این کتاب بر هویت عربی و اسلامی قدس تأکید میکند و همین امر است که پیش و بیش از اهمیت دانشگاهی و علمی، این اهمیت معنوی را به کتاب میبخشد.
در مقدمه این کتاب آمده است: «من این کتاب را به سرعت مرور کردم و در روش پرداخت آن، نوعی بیطرفی علمی را شاهد بودم، زیرا خاستگاه آن، بیشتر یک خاستگاه علمی بود تا ایدئولوژیک یا سیاسی، و همین بیطرفی را باید در نظر گرفت، زیرا از عواطف و مواضعش جدا شد و مسئله مهمی را مورد بررسی قرار داد که نبردی بر سر آن در جریان است و هنوز ادامه دارد و نکته مهمتر این است که این نبرد با سبکی زیبا و روان و قابل خواندن و فهم و بر اساس رویکردهایی به پرداخت خود ادامه میدهد که در متون اسلامی و یهودی مورد استفاده قرار گرفته است.
به گفته هانی مبارک که بیان میدارد قدس عنصر مهمی در روایت "اسرائیلی" بوده و هست، این کتاب، با این پیش فرض صحت رخدادهایی که گفته میشود در دورههای تاریخی در این مکان اتفاق افتاده است، به بررسی موضوع فوق الذکر میپردازد که همان روایت صهیونیستی برای باقی ماندن در سرزمین فلسطین و غصب حقوق مردم این کشور است.
در همین راستا، مبارک با اظهار اینکه پژوهشگران عربی تلاش کردند تا آنچه که اصلاح خطای جغرافیایی در سیر این حادثه تاریخی نامیده میشود را ارزیابی کنند، بیان داشت که پرداختن به موضوع قدس باید با احتیاط همراه باشد، زیرا احتمال دارد که به دلیل عدم برخورداری از ابزارهای علمی کافی برای اثبات توالی ادیان آسمانی، سطحی از حساسیت را ایجاد کند.
در متون دینی، سخن درباره قدس شریف است، اما وقتی که حفریات و پژوهشهای صورت گرفته هیچ رابطه مادی بین روایت "اسرائیلی" و این منطقه را اثبات نمیکند، این روایت درباره کدام بعد مکانی صحبت میکند؟ بر اساس خوانشی که مبارک در کتاب خود ارائه کرده است، در غیاب برهانی که توالی زمانی ادیان آسمانی را ثابت کند، سرزمین فلسطین به منطقهای تبدیل میشود که هیچ ارتباطی به یهودیان ندارد. این نویسنده، کتاب خود را در چارچوب نبرد قدس ارائه کرده است که به نظر او، از روزی که دونالد ترامپ تصمیم گرفت قدس را به عنوان پایتخت "اسرائیل" به رسمیت بشناسد، هیچگاه متوقف نشد اما با رخدادهای محله شیخ جراح، دامنه آن گستردهتر شد.
به اعتقاد مبارک که کتاب "تصویر قدس بین تورات و قرآن.. در سایه متون" را اثری برای سوق دادن مخاطب به تفکر و تلاش برای انتقال از عاطفه به عمل جدی میداند، گسترش این مرحله، پژوهشگران و دانشگاهیان را ملزم میسازد که به صورت جدی روی بازسازی روایت مربوط به رابطه یهودیان با سرزمین فلسطین کار کنند. به نظر او، مسئله فلسطین و به صورت خاص، مسئله قدس، نیاز به احساسات و سخنرانیها و حتی برگزاری نشست ندارد، بلکه به تلاش علمی نیازمند است که داستان جدیدی را درباره چگونگی برخورد با این نبرد بنا گذارد.
وی در پایان بحث خود درباره این کتاب گفت: «برای اینکه چیزی بر گردن من نماند، باید بگویم اینکه یهودیان ارتباطی با سرزمین فلسطین ندارند، بدین معنی نیست که خواستار کشتار یهودیان شویم. ما با یهودیان مشکلی نداریم. ما با جنبش صهیونیزم مشکل داریم، ما با نقض حقوقمان و بیاحترامی جنبش صهیونیزم به احساساتمان در هنگامی که مسجد الاقصی که قبله نخست و سومین حرم شریف مسلمانان است را ویران و با رخنه در توهمات برای تحقق اهداف خویش تلاش میکند، مشکل داریم».
https://www.hakaekonline.com/article/131844/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%A9-%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D8%AA%D8%AD%D8%AA-%D8%B8%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%B5%D9%88%D8%B5
نظر شما